Oksijen Borçlanması

1 mol oksijen için 6 mol oksijene ihtiyaç vardır. 1 mol sabit bir birim olarak 22,44 litre olarak ifade edersek 

6*22,4=134,44 litre oksijene ihtiyaç vardır.

İnsanın istirahat halindeyken soluk hacmi 0.3 lt/dk dek gelmektedir. İnsan 1 atp yerine koyabilmek için 10 dakikalık bir zamana ihtiyacı vardır.

                                                               Oksijen Borçlanması 

Oksijen borçlanması egzersizin başında enerji gereksinimi daha çok kas içinde hazır bulunan ATP'lerden sağlanmaktadır. Daha sonra egzersizin şiddetine ve süresine göre üç enerji yolu devreye girmektedir. Egzersiz bittikten sonra organizmada enerji tüketimi bir süre daha devam etmektedir. 1922 yılında A.V Hill tarafından açıklanan ve araştırmacıya fizyolojik alanında Nobel ödülü kazandıran bu bulgu ''Oksijen Borcu'' olarak terminolojiye yerleşmiştir. Borç terimi, egzersiz sonrasında tüketilen fazla oksijenin sanki organizmadaki bir başka yerden ödünç alındığı ve daha sonra ödendiği anlamını vermektedir. 

Bunu daha iyi açıklayacak olursak şimdi bizim 9 km koşacağımız bir parkur olsun bizde sporcu olalım. Mesafe uzun olacağından dolayı kullanacağımız sistem Aerobik sistemdir yani oksijenin kullanıldığı sistem koşuya başladığımız zaman Aerobik sistemde : Aerobik glikoliz, KREPS , ETS gibi sistemler vardır bu sistemlerin işlemeye başlaması ve bitmesi bize koşunun başında 2 dakikalık bir zaman kaybı yaratacaktır çünkü Aerobik sisteme geçebilmek için 2 dakikalık bir zaman kaybı yaşanmaktadır yani biz 9 km lik koşumuzda ilk olarak Aerobik sistemle başlamış olamayacağız peki bu 2 dakikalık zamanda hangi sistemi kullanacağız sorusuna gelince burada ise Anaerobik sistemi kullanacağız zamanla koştukca kreps ets gibi sistemler çalıştıkça artık biz Aerobik sistemi kullanıyor olabileceğiz bu durumda ise eğer biz koşumuza  sabit bir tempoda devam edersek Aerobik sistemi kullanıyor olacağız koşunun ilerleyen zamanlarında eğer biz tempoyu artırırsak bu zaman içersin de ise laktak kanımızda artmaya devam edecektir ve burada tekrar biz Anaerobik sistemi kullanacağız işte burada baktığımız zaman bir borçlanma söz konusu ve biz Aerobik sistemle koşarken tempo artıkça başka sistemleri de kullanıyor oluyoruz peki bu oksijenleri tekrar yerine ne zaman koyacağız sorusuna ise yarış içinde koyamayız en sonra yarış bitiminde koyarız yarış bitiminde laktat değerleri kanımızda yorgunluğa bağlı olarak bir artış gösterecektir bunun uzaklaştırılması konusuna gelince şunları diyebilirz ilk başlarda yani  fizyologlar toparlanma sürecinde sadece organizmanın laktatı normale döndürme gibi düşünülüyordu yani terim adıyla Alaktasit ama şuan baktığımızda kalp atım hızı , elektroliz dengesi, nabız sayımız ,tansiyonumuz,  vücut sıcaklığı, fosfojen depoları, myoglobin oksijenasyonu gibi vücudumuz bir sürü şeyle uğraşmaktadır şimdi birazda bunların yenilenmesinden bahsedelim 

Fosfojen Depolarının Tamamlanması 

Yapılan araştırmalara sonucunda kas biyopsi tekniği ile yani egzersiz sonrası kas fosfojen depolarının yenilenmesinde yarılanma süresi 20-30 saniye, tamamen yenilenme süresi ise 3 dakika olarak bulunmuştur.

ATP-CP yenilenmesinde gerekli enerjinin önemli bir kısmı oksijen sistemi ile sağlanmaktadır.

Laktik Asidin Uzaklaştırılması

Egzersiz sonrasında laktik asite uzaklaştırılması için enerji gerekmektedir. Bu enerji daha çok Aerobik yolla sağlanmaktadır. Bilindiği gibi laktik asit gilikojene,glikoza, proteine çevrilebilmekte, su ve karbondioksite yükseltgenebilmektedir. Hem kalp, hemde iskelet kası laktik asidi yakıt olarak kullanmaktadır.Egzersiz sonrası yapılan hafif aktivitelerin soğuma jog atma gibi laktik asidin uzaklaştırılmasında kanıtlar bulunmaktadır. Yorucu ve bitkinlik verici bir egzersiz sonrasında normale dönme için gerekli sürelerin bilinmesi antrenörler açısından önemlidir. Çünkü organizmada yenilenme gerçekleşmeden ve yakıt depoları tamamlanmadan yapılacak çalışmaların yararı olmayacağı gibi sürantre olma olasılığı da oldukça yüksektir burda sporcuyu sezon boyunca kaybetmektir.

Normale Dönme İşlemi                           En az                      En çok 

Fosfojen yenilenmesi                                 2dk                          3dk

Alaktasid oksijen borcu                             3dk                          5dk

Myoglobin oksijenasyonu                          1dk                           2dk

Kas glikojenin tamamlanması

1) Uzun süreli egzersiz sonrası                   10 saat                   46 saat

2) Kısa süreli egzersiz sonrası                    5 saat                     24 saat

Kas ve kandan laktik asit uzaklaş..            1 saat                      2 saat

Laktasid oksijen borcu                                30 dk                       1 saat